Perşembe, Ocak 26, 2006

Kitap: Our Endangered Values (Tehlikedeki Degerlerimiz)

Jimmy Carter, 1924 dogumlu 1977 - 1981 yillari arasinda Amerikan Baskanligi yapmis, demokrat bir devlet adami. Adini duyuyordum ama bu kitap ve daha sonra hakkinda okuduklarim ile daha iyi fikir sahibi oldum.

Once biraz kitaptan ogrendiklerimden bahsedeyim. Kitabin basinda uzunca bir sure Carter, dini inanclarindan ve bu inanclarin yasamindaki etkilerinden bahsediyor. Kitaptan ve sonra okuduklarimdan, oldukca koyu bir Hristiyan oldugunu ogreniyoruz.

Ancak Carter, devlet ve din islerinin birbirinden ayri tutulmasi gerektigine ve bu ikisinin birbirini manupule etmesi ile cok kotu sonuclar ortaya cikacagina inaniyor. Kendisi de koyu dindar olmasina ragmen 'Fundementalist' olarak niteledigi, 'ben hakliyim, Tanrinin yolundayim o zaman digerleri haksiz, onlarda benim dedigim gibi olmali' diyen, kadinlara ve kendisi gibi olmayanlara asagi ve kiymetsiz insanlar gozu ile bakan bu kesimin git gide Cumhuriyetci partiyi ele gecirdiginden ve Bush ile zirveye cikan bu durumun Amerikan ve tum dunya halklari icin felaket getirecek bir yol olduguna, Amerikan degerlerinin cignendigine inaniyor ve nicin boyle dusundugunu sayisiz ornekle acikliyor.

Jimmy Carter, bugun din adina yapilanlarin cogunun kutsal kitaplarda yazilanlarin secilerek kullanilmasiyla bir temele oturtuldugu ama bu temellerin kutsal kitaplardaki baris, sevgi, saygi, yardimseverlik, hosgoru gibi ana temalardan cok uzak fundementalist kavramlara dayanan, insanliga zararli isler oldugunu anlatiyor.

Din ozgurlugunden yana oldugunu anlatiyor. Kendi zamaninda Cin Halk Cumhuriyeti baskani ile yaptigi gorusmelerde, kapali kapilar ardinda, Cin'in insanlarina dini ozgurlukleri geri vermesini istiyor ve yazdigina gore de Cin lideri sozunu tutuyor. Bu kismini henuz arastirmadim, Cin ile ilgili kitaplari biriktiriyorum su aralar...

Jimmy Carter 2. donem baskanligina secilememis. Iran'da Amerikan Elciligindekilerin rehin alinmasi ile dogan 'rehine krizi' ve OPEC'in baskilari sonucu kotuye giden ekonomik gostergeler, 2. donem secilmesini engelleyen bas sebepler. Ancak baskanligi esnasinda, (kitabinda dini referanslar vererek anlattigi uzere) cevre sagliginin iyilestirilmesi, rekor sayida kadin ve azinligin devlet ve yargida gorevlendirilmesi, sosyal yasamin ve egitimin iyilestirilmesi, enerji tuketiminin azaltilmasi, insan haklarinin korunmasi, dunya barisinin saglanmasi, devlet harcamalarinin kisilmasi gibi Cumhuriyetcileri deliye cevirecek pek cok iyi is yapmis.

Baba Bush'un petrol baglantilari ve Iran Krizindeki tartismali girisimleri (October Surprise kitabinda anlatildigina gore Bush-Reagan kutbu Iran'lilarla gizli bir anlasma yapip krizin son ermesini engelliyor) acaba dedirtiyor insana.

Carter, gecen yil Kuba'ya gittiginde burda ozellikle sagci medyanin simseklerini uzerine cekmisti. Kitabinda bu konuya deginiyor ve Kuba 1960'larda Rus fuzelerini getirerek ABD icin bir tehlike arz ediyordu ama o gunden sonra boyle bir durum soz konusu degil, diyor. Amerika'nin Kuba'ya yaptigi baskinin anlamsizligina ve komikligine dikkat cekerek, bu insanlara zulm edilmesinin yanlis oldugunu vurguluyor.

Carter, ozellikle Afrika'da liderligini yaptigi insani yardimlar ve hastaliklara karsi mucadelesi, eski devlet adami olarak pek cok ulke arasinda baris gorusmelerine yardimci olmasi gibi sebeplerden 2002 yilinda Nobel Baris odulu almis. Kitabi okuyunca, keske butun koyu dindarlar onun gibi olsa diyorsunuz... ISBN: 0743284577

Hiç yorum yok: