Çarşamba, Mart 01, 2006

DNA Yaniliyor olabilir mi?

Uykusuz Adam'in blogu beni de uykusuz birakti! Bir yazida Deniz Aydiner adinda birinden bahsediyordu. Ilgimi cekti, arastirdim biraz. 1 ay kadar once ABD'de, bir kizin oldurulmesi sucu ile omur boyu hapse mahkum edilmis biri imis. Hurriyet'te bir haber cikmis. Vatan, yalan yanlis cevirmis, birbirine girmis soyledikleri (duzeltme e-maili gonderdim).

Evet, DNA eslestirmesi yanlis olabilir ama ihtimal milyarda bir. Dolayisiyla ben destek olunmasina karsiyim. Oraya yazdim buraya alintiliyorum:

Merhaba,

Bu haber ve Hurriyetteki yaziyi okuduktan sonra biraz arastirma yaptim. Once 'gerceklerden' yola cikalim: oldurulen kizin uzerinde bulunan, sucluyu belirleyecek DNA'yi eslestirmek icin taniyan eden arkadaslarindan baslayip arkadaslarin arkadaslarina kadar 500 kisiden ornek almislar ve Deniz'in ki tutmus. DNA eslestirmesi cok cok guclu bir kanit. 100% degil ama yanilgi payi 1/1,000,000,000 (Milyarda bir). Eskiden DNA testleri pahali islerdi. Simdilerde ucuzladi ve bahsettigim olasilik yuzunden, eger DNA uyusmazsa, suclanan kisinin masum olduguna karar veriliyor. Su ana kadar 10 kisi bu sekilde olum cezasindan dondu. Deniz'in durumu tam tersi, sucu DNA uyusmasi ile saptandi.

Simdi duygusal yaklasimlara gelelim. Arkadaslarinin cogu 'yaptigina inanamiyoruz' diyor. 2-3 yil birlikte yasamis insanlar var ve " iyi arkadasimdi, iyi cocuktu, bir garipligini gormedik" diyorlar. Google'a "Deniz Aydiner" yazarsaniz 3-5 tane boyle yazi goruyorsunuz (Ornek: http://www.linfield.edu/review/article.php?aid=2672). Acik soyleyeyim, keske o olmasa diyor icimden bir ses, suclu olsa niye geri gitmeye calissin ki filan gibi sorular geliyor akla.

Ancak, suclu oldugunu varsayalim, olayin uzerinden 2 yil gecmis ve hic bir sey bulunamamis. Dolayisiyla yakalanmayacagini, geri donmekten kacinmasi icin hic bir sebebi olmadigini dusunmus olabilir di mi? http://www.wweek.com/editorial/3012/4734/ yazisina gelen son cevap cok anlamli. Diyor ki, "Ted Bundy, Green River ve Oregon'lu Cesar Barone'u hatirlayin." Bunlar seri katiller. Iyi aile babasi, dindar, mustesna insanlar olarak bilindikler etraflarinda ve bu kimliklerini bazen 25-30 yil saklayabildiler en yakinindaki insanlardan, esinden dostundan...

Kanit o kadar guclu ki, Deniz'in kendini savunacak bir tarafi kalmamis. Durum bu iken 'ama tuzak kuruldu' filan pek ikna edici degil. Onumuzde vahsice oldurulen bir genc kiz ve DNA ile kanitlanmis bir suc var. Roller degisse, genc bir Turk kizi oldurulse ve bir Amerikali'nin DNA eslestirilmesi suclu oldugu iddia edilse, yine ayni tepkiyi mi verir misiniz arkadaslar?

- * -
Bir de son zamanlarda yakalanan "BTK" Katili Dennis Rader var: Bind - Torture - Kill "Bagla - iskence et - oldur". 1974 - 1991 arasinda 10 kisiyi oldurmus. Sadece yakalanisindan bahsedecegim. Dennis Rader yillardir arada bir polise ipuclari gonderiyor. 2004 yilinda, ilk cinayetinin 30.yil donumunde polise 'disket gondersem izini takip edebilir misiniz?' diye soruyor. Polis te 'hayir' diyor (Bana cok garip geldi, katil polise mi guveniyor?)

Neyse, BTK icinde mesajlarinin oldugu bir disket gonderiyor. Polis hemen Microsoft Word metadata bilgilerini kullanarak, dokumanin en son kim tarafindan kaydetildigini (bu kolay) ve disketin bir kilise bilgisayarinda yazildigini buluyor (bunu tam nerden buldular aciklanmamis) ve google'dan Dennis ve kilise baglantisini buluyorlar....

8 yorum:

Adsız dedi ki...

Adil DNA olayinda yaniliyorsun yani hatanin binde bir olacagi.

Biraz meslegimden dolayi birazda Court TV'yi izleyen biri oldugumdan dolayi bu olaya biraz ilgim ve bilgim var. Son zamanlarda DNA testinde yapilan hatalarin cogalmasi ve medya tarafindan cokca konusulmaya baslamasi sonucu hapse atilanlarin kacta kaci gercekten suclu diye insanlarin kafalarinda soru isareti basladi. Hatta o bahsetigim kanalda bunun uzerine guzel bir program yaptilar.

Polis adina DNA testleri yapan bir labarutarin elamanlari o kadar cok hatali sonuc vermislerki bircok dava icin, bu kisilerin islerine son verildigi gibi o bolumun basindaki icin dava acilmis.

DNA testi her ne kadar teknolojiye baglida olsa onu yine yonlendiren ve karar veren insan oglu ve bizlerde yaptigimiz islerde hata payimiz olabiliyor, hele boyle cok onemli bir gorevde hata yapanlar sonucu omrunu hapiste geciren kisiler oldugu gibi birde olum cezasina carptirilip hayatinida kaybedebiliyolar.

Sana bir link verecem, okumani oneririm bu DNA hatalari uzerine:

http://seattlepi.nwsource.com/local/183007_crimelab22.html

Deniz Aydiner icinde ayni sey olabilir, uzun sure katilini bulamayan polis kimsenin onemsemiyecegi birine sucu yikabilir DNA'de kulanarak, yapilmadik sey deyil biliyorsun.

Fakat benim anlamadigim bu kisinin bu olay icin bu kadar sessiz kalmasi ve herseyi kabulenmesi. Belki korkusundan olum cezasina carptirilirim diye ama sucsuzsa bunu ispatlamak icin her yolu denemesi lazimdi sucsuzlugunu ispatliyacak deliller gostererek yada o gun o saat'te nerde oldugunu ispatliyarak.

Dedigin gibi olaya milli bir dava olarak bakmamak lazim, yani belkide sucludur, turk diye adam katil olamaz yada tecavuz bir kiza edemez diye birsey yok. Ulkemizin gaztelerini okuyan hergun bir ton o tur haberleri okuyabilir, bunun bir yabanci ulkede olmasi olayi degistirip milli duygularla savunmaya gecmemizi saglamamali.

BTK olayininda filmini yaptilardi bilmiyorum seyrettinmi. Google yoluyla bulunmadi o katil, o bahsetigin disk'i polis hemen bilgisayar uzmani dedektiflere veriyor ve 5 dakika gibi kisa bir surede disk'in BTK'nin gonullu gorev yaptigi kilisenin adini goruyolar ve hemen dedektifler kilisiye gidip oranin rahibiyle konusuyor. Rahibe o bilgisayari kimlerin kulandigi soruyolar, verdigi isimdede bu BTK var. O zaman onu yakin takibe aliyolar, iyice suphelendiklerindede kizindan kan alip DNA'i karsilastiriyolar o islenen cinayetlerde toplanan DNA'lerle.

Onlarinda karsilastigini gorunce tutukluyorlar.

Sana garip gelen hani su polise guvenme olayi, filmde anlatiklari kadariyla polisede cok garip gelmis, hatta ilkin dalga geciyor sanmislar, bu kadar bunca yil yakalanmayan biri ve akilli biri bu soruyu nasil sorabilir diye ama polis yinede bir ihtimal diyip 'hayir' diye cevaplamis sorusunu, sanirim teknoloji ile arasi pek olmayan ve isledigi cinayetlerle polisler arasinda bir dostluk goren bu sapik o soruyu sanki bir arkadasina soruyormus gibi gordu. Hatta yakalandiktan sonra dedektife diyorki bu davaya bakan onca yil 'neden bana yalan soyledin' yani kendince durust bir kedi/fare oynu gibi cinayet oynu oynuyordu polisle. Kisileri olduruyor ve kucuk ip uclari polise yoliyarak onlarla 'kim daha akilli' oynu oynuyordu sanirim.

Neyse ne uzun yazdim, bu yazim thanksgiving yazisini aratti.lol

Adil Hindistan dedi ki...

Cem,

Oraya yazdigim yaziya gelen cevaba yine orda cevap verdim. Gonderdigin yaziyi okudum. DNA testi sonucu tam match bulunmussa bu match'in yanlis olmasi ihtimali milyarda bir. Ancak dedigin gibi insanlarin hatalari sonucu verdikleri raporlar yanlis olabiliyor. Ayrimi yapmak lazim, ayni sey degil bence. Yani iki farkli kisinin DNA'inin ayni olmasi ihtimali ile bu karsilastirmayi yapan kisinin hata yapma ihtimali birbirinden farkli.

Yalni "Deniz Aydiner icinde ayni sey olabilir, uzun sure katilini bulamayan polis kimsenin onemsemiyecegi birine sucu yikabilir DNA'de kulanarak, yapilmadik sey deyil biliyorsun." cumlesine katilamiyorum. Polis'in sucu yabanci oldugu icin onun uzerine yikmasinin kolay olacagini mi dusunuyorsun? Ben pek olasilik vermiyorum boyle bir seye.

Olayin duygusal 2 yonu ilginc. Turk olmasi sebebiyle verilen destek bana yanlis geliyor bunu vurguladim yazimda. 2.sinden sen de bahsetmissin, mahkemeye gitmemek icin kendini savunma hakkindan vazgeciyor...

Ha son olarak, filmi izlemedim ama valla Wikipedia'da anlattigim gibi yaziyordu, onun yalancisiyim. Filmde dramatize etme adina gerceklerle oynamis olma ihtimalleri daha yuksek gibi geldi bana.

Selamlar

Adsız dedi ki...

Selam Adil,

Sende biliyorsun herkesin DNA farklidir. Yani 1/1 benzerlik imkansizdir fakat iste bu DNA testlerini yapan kisilerin islerini ne kadar titiz ve dikkatli yapmasinada bagli. Cok iyi sekilde isini yapan bir dna uzmaninin verdigi kararlarla hata orani dedigin gibi binde 1'e dusebilir. Fakat ben iste bu son zamanlarda artik basinin acik acik gizlemeden konusup/yazdigi DNA testlerinde yapilan insan hatalari goz onune bulundurarak bu hata oranin daha yuksek oldugunu soylemek istedim.

Yok beni yalnis anlamisin o polislerin bu cocugun yabanci oldugu icin sucu uzerine yikma kismini. Dedigim suydu, bunu savuncak burda pek kisi yok. Bu DNA hatalarida genelde Amerikadaki fakir kisiler uzerinde yapildigi goruluyor. Nedeni onlari savuncak ne bir arkalari nede paralari var iyi bir avukat tutup onlari savuncak. O acidan dusundum.

Fakat simdi hurriyetin yazisini okudumda cok insanin kafasinda soru birakcak seyler var yazi icinde.

Mesala bu cocugun hemen polisle gorustukten sonra 1 ayligina turkiyeye gitmesi hemde ogrenci vizesi bitmis, 6 aylik is vizeside turkiyede kalacagi surede dolacagini bildigi halde. Eger yaptiysa turkiyeye bir sekilde kacti ve polisten haber ciksaydi ulkeye geri don diye turkiyede saklanacakti belki, fakat 1 ay boyunca ses cikmayinca geri gelmeye calisti bence ve hurriyet gaztesinin yazdigi gibi sanki polis buna bir tuzak hazirlamamis. Akilica davranmis bence, cunku dna benzerlik ispatlaninca bundan emin olunca deniz'i suphelendirmeden korkutmadan getirtmisler tutuklamak icin.

bir baska kafalarda soru birakan kismi, deniz ve karisinin evi paylastigi 2 kisi o campusun guvenlik gorevlileri, o kisilerde biliyorsun her turlu yere giris icin kartlar ve anahtarlar bulunuyor.

bir baskasi kizin oldugu binayi denizin cok iyi tanimasi, karisi daha once kaldigi bina ve deniz o kizin olu bulundugu gunun 1 gun oncesi o binada baska bir kizin tasinmasina yardim etigi ve olen kizi oldugu gun gormesi ve arkadaslari araciligi ilede kizi bi sekilde tanimasi.

bir baskasi odada parmak izi bulunmus ama kayitlarda bulunmamis bu parmak izi, biliyorsun burda yabancilar green card alana kadar parmak izi vermek yoktu son 2 yila kadar, 2 yil once getirilen yeni kanunla ulkeye giren herkesin parmak izi aliniyor, denizde bu ulkeye 1997'de gelmis dil okuluna.

birde hurriyet gaztesinde bir kisim var hani oldurulen annenin denize soyledigi sozler ve denizin hic tepki vermeden kadina bakmasi, sucsuz bir kisi o kadinin o sozlerine karsi dayanamaz birsey soylerdi bence.

bu kisi mahkemede hic heycanlanmadigi gibi hicbir sekilde korkmadan yargicin sorularinida cevaplayip herseyi kabuleniyor. Bilirsin biz turk milliet duygularimizi pek saklayamayan kisileriz, yani dusunuyorumda ben sucsuz olsam ve uzerime bir cinayet yikilip 40 yil hapiste yatacaksin deseler ve tv'i bu mahkemeyi izliyor olsa o mahkemede bir sekilde sesimi duyururdum tv'de canli yayin yapmasindan yararlanip.

Olaya tarafsiz bakildiginda bu cinayet olayinda deniz'i katil gosterecek cok ayrintilar var DNA harici.

uykusuzadam dedi ki...

Bu konuyla ilgili yorumumu kendi siteme yazdım, dikkatlerinize sunarım.

grisehirsakini dedi ki...

Evet DNA cok guclu bir kanit.Katil olsa neden donsun diye dusunmustum.Siz de seri katilleri arastirip, olaya pek mantikla yaklasmanin dogru olmadigini yazmissiniz. Ancak sonucta Deniz de DNA nin ne kadar guclu bir kanit oldugunu biliyor.Eger bu test kendisine de yapilmissa, o zaman kendisinin yakalanma ihtimali oldugunu dusunur.Yani goz gore gore kim bu kadar rahat davranabilir? 37 yil ceza alip, Avukati usulsuz USA ya gonderilmesini kullanmayi belki daha uygun gormustur.Belki idamdan cok korktu.

Adil Hindistan dedi ki...

Valla arkadaslar her sey mumkun. Zaten o yuzden kayitsiz sartsiz destek yazilarini karsi yazdim dusunduklerimi. Hurriyette haberin verilis sekli de tarafsiz degil de masum birine oyun oynanmis gibiydi bana gore ki o da yanlis.

Ortada baska birileri daha var da Deniz'in DNA'sini oraya bulastirdilar filan gibi ucmak ta mumkun tabii. Niye ki? Katil baska biri ise ve kendi izini silecek kadar becerikli idiyse, niye ekstradan bir de polise suclu vermek icin ugrassin falan filan? Burasi artik spekulasyon ve ortada bir cinayet varken onemli olan tek sey delil olmali... Masum ise, umarim kurtulur. Kate icin ise geris donus yok maalesef.

yagmurunsesi dedi ki...
Bu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.
Ella dedi ki...

Merhaba Cem bey.Yazdiklariniz cok dogru ,BTK ve DAN ile ilgili,
Saygilar
Ella