Cuma, Kasım 25, 2005

Sukran Gunu ("Thanksgiving")

ABD'de her Kasim ayinin 4. Persembesi "Sukran gunu" ("Thanksgiving")olarak kutlanir. Genellikle bugun icin farkli yerlerde yasayan aile bireyleri bir araya gelir ve buyukce bir ziyafet hazirlanir. Hindi ("turkey"), sukran gunu ile ozdeslesmistir!

Tarihsel olarak, sukran gununun ne zaman ve tam olarak nasil kutlanmaya baslandigi bilinmiyor, cesitli rivayetler var. Bunlardan biri, sukran gununu, Avrupalilarin tarihinde, ekin toplamaninin bitisini takiben yapilan geleneksel bir kutlama ile iliskilendiriyor. Avrupalilar, Amerika kitasinda ilk ekinlerini toplamalarinin ardindan 1578 yilinda ilk defa bu geleneksel kutlamayi gerceklestiriyorlar. Yine 4 Aralik 1619 yilinda 38 kolonist Virginia'da karaya ayak bastiklarinda, Tanriya sukranlarini sunmak icin bir festival duzenliyorlar. Ancak bunlardan daha once 1541 yilinda Francisco Vásquez de Coronado, yiyecek bulmalarini Amerikan yerlileri ile birlikte bir ziyafetle kutluyorlar. Sukran gununun asil kaynagi olarak bu olay gosteriliyor.

Peki neden Sukran gunu ile hindi ozdeslesmis? Halk arasindaki genel bilgi, yerlilerin Amerika kitasina ayak basanlara hindi hediye etmesi sebebiyle Sukran gununde hindi yenmesinin bir adet oldugu yonunde. Gercekten de Avrupalilar hindiyi Amerika'da kesfedip Avrupa'ya goturuyorlar...

Neyse bu kadar tarihsel bilgi yeter. Gunumuze donersek :) Sukran gununde bize hindi ve cesitli guzel yemekler hazirlayip evini acan arkadaslarimiz Eda ve Murat Kilic'a sukranlarimizi bildirdik :) Ben 1 aydir her gun Eda'nin basina dikilip "bize hindi yapcan mi yine?" diye dirdir ettigim icin kizcagiz dayanamadi herhal :) Son resimdeki revani Bezen'e ait. Gerisi ve resimlere sigdiramadigimiz cesit cesit yemekler Eda'nin eserleri. Ziyafete, Fort Lee'de oturan arkadaslarimiz Asiye ve Cumhur Hanoglu da katildilar. Zevkli, guzel bir aksam oldu.

Hava musait (22 Fahrenheit, ~ -5 derece) ama hala yilin ilk kari yagmadi. Saat simdi gecenin 2'si, Cuma'ya girdik. Bugunun de bir adi var: Black Friday ama onunla ilgili yazi daha sonra...

3 yorum:

Adsız dedi ki...

Burdaki tarih derslerinde Thanksgivin soyle anlatiliyor.

Ingilterenin krali King Henry VIII Ingiltereyi katholik kiliseden koparip kendisini basina gecirdigi ingiltere kilisesi'ni yururluge getirince ulkede din ozgurluklerinin kisitlandigini dusunen bir grup insan baska ulkelerde din ozgurlugunu aramak istedi. O yuzden ilkin bu Ameriya gelenler gelmeden 10-15 yil once Hollandaya gittiler, orda din ozgurluklerini bulsalarda cocuklarinin ingilizden cok hollandali gibi buyuyup onlarin kulturunu aldigini dusunerek o zamanlarda yeni dunya diye adlandirilan Amerikaya yola ciktilar.

1620'de Mayflower isimli gemiyle cogunlugunu din ozgurlugu ariyan Pilgrims (hacilar)'dan olusan 102 kisiyle Virginyaya ulasmak icin yola cikiyorlar, fakat firtinayla yonleri degisip kendilerini Plymouth'a buluyorlar.
Ilk ayak bastiklarinda hava'nin cok soguk ve bolgenin asiri kayalik olmasindan dolayi birsey ekip yetistiremedikleri icin yemek icin birsey yetistiremedikleri gibi olan yiyeceklerida cok azdi ve birde yasayacaklari evlerde yapamadilar. O yuzden ilk 1 yil icinde 102 kisinin yarisindan cogu oluyor ama sanslarina ingilizce bilen bir kizildereli (baska ingilizler tarafindan kacirilip ingiltereye kole olarak goturulen ama sonra kacip geri Amerikaya donen bir kizildereli) bunlara yardima geliyor ve bunlara o bolgede nasil hayatta kalabilceklerini ogretip kizilderilerin misirlarindan vererek yetistirmelerini ogretiyor. Pilgrims'lar bu kizilderiliye Allah tarafindan yolanmis bir insan gozuyle bakiyorlar ve o kizildereli sayesinde ektikleri herseyden cok guzel urun aliyorlar. Allah'a hem bu kizilderiliyi onlara yoladigi icin hemde ektiklerinden cok iyi hasat verdiginden oturu tesekkur etmek icin bir eglence duzenliyorlar bu ilk defa aldiklari urunleri toplayip onlardan yaptiklari yiyecekler ve avladiklari hayvanlarla ve buna kizilderelileride davet ediyorlar dostluk adina.

Bu kutlama 3 gun boyunca suruyor ve devam etmiyorlar kutlamaya taki hic yagmur yagmayip urunleri kurumaya baslayana kadar. O zamanda tekrar Kizilderilerin yardimini istiyorlar ve birlikte Allah'a dua ediyorlar, ertesi gunde yagmur yaginca bunu yine Allah'in gucune baglayip verdigi nimete tesekkur icin tekrar bir kutlama yapiyorlar Kizilderilerle. Fakat bir nesil sonrada gucu tumuyle eline geciren bu ingiliz kolonisi kizilderilere karsi savas acip bolgeden onlari temizlemek istiyorlar. Savasi kazanincada bu sefer zafer'in serefine Haziranin 29'nu o bolgede geleneksel Thankgiving kutlamasi yapiyorlar. Ilk kutlama amaclarindan cok farkli tabi. Bu sonra diyer bir kac eyalettede yasal kutlama gunu yapiliyor.

Lincoln zamanlarindada ulke butunlugu saglamak icin bu kutlama olayi butun eyaletlere dagitilmaya calisiliyor bir gazte yazari kadin sayesinde ve sonundada amaci basariya ulasip Lincoln tarafindan ulkenin geleneksel bayram gunu olarak diger eyaletlerdede baslanmasi saglaniliyor ve Lincoln zamaninda Kasim'in son persembe gunu Thanksgiving gunu olarak secilsede sonra Roosevelt zamaninda 1939'da Kasim ayinda 5 persembe gunu olunca bu bir karmasa yaratiyor ve ondan sonra Thanksgiving gunu bir baska karmasiklik yaratmasin diye Kasim'in 4'cu persembe gunu olarak degistiriliyor.

Simdi bu blog'lar icin uzun sayilacak Thanksgiving tarihinden cikarilcak 3 sey var. Ilki, Ingiliz Pilgrims'ler ilk kutlamayi aldiklari urunler icin yapmislar Kizilderilerle, ikincisini Kizilderilelere karsi yaptiklari savasi kazanip onlari oldurdukleri icin ve en sonundada bunun ulkenin geleneksel gunu olmasida ulkede butunlugu saglamak icin olmus.

Simdi ise insanlar birseye sukretmek icin degil, sadece bir kac gun tatil yapip, aile/dost gorme imkanina kavustugu ve tabi guzel yemekler yedigi bir gun olarak goruyor.

Adil Hindistan dedi ki...

Cem,

Cok tesekkurler, usenmeyip yazmissin. Senin gibi okuyucu az bulunur :) Wikipedia'yi biraz daha kurcalayalim bakalim daha neler ogrenecegiz. Tekrar tesekkurler.

Adsız dedi ki...

Onemli degil Adil, sizin sayfayi Dilayra'nin araciligiyla bulup infinity'le okumaya basladigimdan beri bayagi birseyler bende ogrendim sayenizde, o yuzden ben size tesekkur ederim =)