Çarşamba, Eylül 13, 2006

Kitap: Confessions of an Economic Hit Man

Kitabi, "Bir Kiralik Ekonomistin Itiraflari" seklinde uydurukca cevirecegim. Yazari, John Perkins, bir ekonomist, sitesi www.johnperkins.org. Yaklasik 30 sene boyunca, Endonezya, Peru, Panama, Ekvator, Suudi Arabistan, Iran vs. gibi gelismekte olan ve dogal kaynaklari sebebiyle ABD'nin ilgisini ceken pek cok ulkede faaliyet gostermis. Kendi yaptigi isleri anlatiyor kitabinda...

"Petrol gibi dogal zenginlikleri olan gelismemis ulkelere gidip, eger dunya bankasi ya da benzeri ABD etkisindeki kalkinma bankalarindan yuklu miktarda borc alip, alt yapi projeleri uretilirse, ekonomilerinin kalkinacagina inandiriyordum. Bu ulkeleri alabildigine borclandiriyorduk. Ustelik bankalar borc verirken, projelerinin tasarimini ve gerceklestirilmesinin Amerikan firmalarinca yapilmasini da sart kosuyordu. Boylece Amerikan firmalari buyuk projelerle ihya olurken, aslinda o ulkede sadece bir kesimin isine yarayacak, yoksul ile fakir arasindaki ucurumu buyutecek devasa projeler yurutuyorduk. Bakim anlasmalari ile de para akisini garanti altina aliyorduk..."

"Tabii bu ulkeler, 15-20 yillik sureclerde artik borclarini odeyemeyecek hale geliyorlar. Iste o zaman, Amerikan hukumeti isin icine giriyor ve diyetini istiyor. Artik o devlet, Amerikan'in etkisine girmis oluyor ve cesitli odunler vermek zorunda kaliyor."

"Bazen ABD (petrol) sirketlerinin arzu etmedigi biri bir ulkenin basina secilebilir. O zaman, kiralik ekonomistlerden biri gidip. masasina bir kursun koyarak seceneklerini sunar: "Size karsi calistik, ancak kazandiniz. Tebrikler. Artik ya bizimle birlikte calisirsiniz ya da ..."

"Eger, biz beceremezsek, arkamizdan CIA'nin cakallari gelir. Darbe ya da baska bir sekilde o kisi devrilir ya da bir kazaya kurban gider. Onlar da basarili olamazsa, isin icin ordu girer ve gencecik Amerikan askerleri olmeye ve oldurmeye gonderilir."

"Hugo Chavez'i Saddam kurtardi. Petrol sirketlerinin cikarlarina ters dusunce Cakallar devreye girdi. Basarili da oldular, kiskirttiklari petrol iscilerinin greve gitmesi ile 2002'de Chavez hukumeti duser gibi oldu ama 72 saatte Chavez durumu kontrol altina aldi. Artik ya bir kazaya kurban gitmesi ya da Ordu'nun devreye girmesini bekliyordum ki, Irak savasi ve Saddam'a cevrilen dikkatler sebebiyle kurtuldu."

Kitapta, 1941'de Ingiliz ve Amerika'lilarla is birligi yaparak babasi Reza Shah 'i deviren Riza Pehlevi'den uzunca bahsediyor. Thedore Roosevelt'in torunu CIA ajani Kermit Roosevelt Jr.'s 'in 1951'de Iran ulke Petrollerini devletlestiren basbakan Mohammed Mossadegh'a karsi Sah'in yeniden tahta oturtulmasindan bahsediyor. Iran'in nasil peskes cekildigi ve bu duruma karsi Islami hareketin yukselisinden taa bu gunlere gelmemizde nelerin etkili oldugundan bahsediliyor.

En onemlisi de, bugun ortada donen olaylarin aslinda pek cok insanin sandigi gibi komplo teorileri ile aciklanmasinin anlamsiz oldugunu, ekonomik modellerin, "ozgur ticaret anlasmalarinin", IMF ve Dunya Bankasi gibi kuruluslarin beceriksizligi ve bu yanlis sisteme inanmis, univesitelerde bu sistemleri okumus ogrenmis ekonomistlerin mevcut adaletsiz durumu korukledigi, zengini daha zengin, fakiri ise daha fakir olmaya ittigini anlatiyor.

New York Times'da uzun sure en cok satanlar listesinde yer aldi ve bence okunmasi gereken bir kitap. Turkce'ye cevrildi mi bilmiyorum. Amazon'dan 10$'a satiliyormus su anda (ISBN: 0452287081).

Hiç yorum yok: